Geef je verandervraagstuk een Lift – Hugo Hoetink

7 februari 2017 – Een van mijn opdrachtgevers wil in zijn team ‘een professionele cultuur waarbij professionals elkaar meer feedback geven’. Ook wil hij graag dat ze ‘de vraag achter de vraag’ blootleggen, waarbij naar verwachting de klant meer ‘in zijn kracht gezet wordt’. Dit is een voorbeeld van een verhaal over verandering dat ik vaak hoor. Er is geen sprake van een grote urgentie, maar de initiatiefnemer is oprecht gepassioneerd, en bij de zin van zijn ideeën kan ik me van alles voorstellen. Maar juist dan wordt de advocaat van de duivel in mij wakker.

In zijn boek ‘De kunst van het veranderen’ beschrijft Marco de Witte vier kernvragen die veranderaars zichzelf consequent zouden moeten stellen: Waarom? Wat? Hoe?  en Wie?.  De kunst is ook om deze vragen in samenhang met elkaar te beantwoorden. In bovenstaande situatie is de eerste vraag die bij mij opkomt: ‘Waarom’.

Waarom zouden deze professionals hun werkwijze veranderen? Waarom zou ‘de klant ’ hier in mee willen gaan? Waarom zou je elkaar meer feedback moeten geven?  Vaak blijkt dat de aanvankelijke veranderredenering vooral stoelt op persoonlijke waarden en gedrevenheid,  gedeeld met een aantal peers in de organisatie. Dat kan een goede kiem zijn, maar is wel onvoldoende als stevig vertrekpunt voor een veranderinitiatief. Toch blijft de waaromvraag vaak onbeantwoord.

Op zoek naar een meer objectieve analyse van de verandernoodzaak

Waarom is deze vraag zo lastig te beantwoorden? Mijn vooronderstelling is dat hij  een krachtig appel doet op kritisch reflectievermogen. Je moet in staat zijn om vraagtekens te zetten bij de waarden en overtuigingen die zo vanzelfsprekend voor je zijn, en die je zo lief zijn, en waarop je je vrienden hebt geselecteerd. Je moet op zoek naar een meer objectieve analyse van de verandernoodzaak, of in ieder geval een gedeeld beeld vanuit verschillende perspectieven. Dit alles vraagt moed en kunde om de dialoog aan te gaan, met jezelf en met anderen die het anders zien.
Het risico is dat een initiatiefnemer, bewust of onbewust, deze horde niet neemt. Het gevolg is dan dat de verandervraag ‘zakt’ van het ‘Waarom’ naar het ‘Wat’. Als de waaromvraag wordt vermeden, dan zoekt de veranderaar in het ‘Wat’ zijn overtuigingskracht. Het veranderinitiatief krijgt dan de kleur van mooie dingen, het liefst dingen die in de mode zijn want dat helpt bij het mobiliseren van enthousiasme. Dan kom je op concepten als ‘professionele cultuur’ of ‘agile’ of  ‘opgavegericht werken’. Dit zijn ook oprecht mooie concepten, maar zonder de voedingsbodem van een goed ‘Waarom’ verwelken ze snel. En bovendien is het ingewikkeld om je zonder  ‘Waarom’  een echt goed beeld te vormen van de benodigde verandering. Het gesprek over het ‘Wat’ blijft dan vaak steken in algemeenheden. Iedereen praat heel geanimeerd mee, maar besluitvorming en echt commitment blijven achterwege. Het ‘Wat’ verandert dan, in de woorden van Marco de Witte, in een ‘vluchtheuvelconcept’ waar iedereen een veilig heenkomen kan vinden.
Laten we dan (alsjeblieft) maar wat gaan doen. Op initiatief van de doeners zakt de verandervraag nu door naar het ‘Hoe’. De één weet nog wel een leuke kleurentest voor het hele team, de ander oppert een workshop storytelling. Nu kunnen we weer overgaan tot de activiteiten waar we goed in zijn en die vertrouwd voelen: plannen en organiseren.
Het is niet ondenkbaar dat het verandervraagstuk vervolgens in de kelder van het ‘Wie’ belandt. Dat gebeurt als die workshop Storytelling best wel duur was maar niet zoveel heeft opgeleverd, wat logisch is want we wisten toch al niet zo goed waarom we het deden en wat het resultaat moest zijn. Wiens idee was het eigenlijk? Van HR?
Zo zakt veel mooie oprechte veranderenergie ongemerkt en onbedoeld weg. Zonde. Neem je inspiratie serieus en geef je verandervraagstuk een Lift!

[linkedin_link]
 
 
 

Op de hoogte gehouden worden?

Elke maand sturen we nieuw gepubliceerde kennisartikelen en houden we je op de hoogte van (gratis) inspiratiesessies en relevante informatie over onze academische opleidingen.