Zin in je werk

Zingeving: vijf factoren

In het werk van Heidi Janssen (2017) noemt zij vijf factoren waaruit zingeving in het werk bestaat.  

1. Verbondenheid
2. Er zin in hebben, plezier hebben in het werk 
3. Geborgenheid 
4. Voldoening 
5. Betekenis ervaren 

Motivatie, plezier en zingeving: hoe verbindt dit jonge professionals wel of niet aan de organisatie? 

Als mensen, ook jonge mensen, motivatie, plezier en zingeving vinden in hun werk, is dat voor zowel de persoon als voor de organisatie goed nieuws. Een win-win situatie die je het liefst zo lang mogelijk in stand houdt. Maar wat draagt nu bij aan motivatie, plezier en zingeving in je werk? Daniel Pink noemt dat de factoren autonomie, purpose en het ontwikkelen en ervaren van meesterschap hierin een belangrijke rol spelen (Daniel Pink, 2016). Hier zitten veel aanknopingspunten in om te kijken hoe dit voor jonge professionals versterkt kan worden. 

Niet alle jonge professionals ervaren veel autonomie in hun werk, in tegenstelling tot hun grote behoefte aan autonomie. Veelal door hun kortere ervaringsjaren hebben zij (nog) niet de rol waarin zij zelf verantwoordelijkheid en beslisbevoegdheid hebben. En wanneer voor hen het perspectief op (en de route naar) autonomie en verantwoordelijkheid ontbreekt, wordt dit als behoorlijk demotiverend ervaren. Zo vertelde Amina, trainee bij een adviesbureau in de zorg, het volgende: “Ik heb de motivatie om door te groeien naar een senior rol, waarin ik zelfstandig projecten begeleid. Ik vind het helemaal niet erg als dat een tijd duurt. Als ik maar weet wat ik te doen heb om er te komen. Nu krijg ik eigenlijk geen antwoord als ik vraag naar de volgende stap.”  

Purpose ervaren in het werk, betekent voor jonge professionals dat zij de zin zien van hun bijdrage. Zij willen enerzijds het idee hebben dat hun taken en resultaten ertoe doen en dat ze weten en zien dat hun werk bijdraagt aan een groter en zinvol geheel. Hier valt vaak winst te behalen in de verbinding tussen de jonge professional en de organisatie. Voor hen is het lang niet altijd helder wat de link is tussen het product, de dienst of hun taken en de missie van de organisatie. In een gesprek met Joost, trainee bij een gemeente, kwam purpose ter sprake. “Ik heb gekozen voor de overheid omdat ik een bijdrage wil leveren aan een betere maatschappij. Nu ben ik de hele dag druk met checklists en overleggen waarvan ik me eerlijk gezegd afvraag wat daar het nut van is.” 

Als laatste is het ontwikkelen van meesterschap belangrijk. Dit is een factor die veel jonge professionals na aan het hart ligt, omdat voor hen is het toewerken naar een ‘steeds betere versie van zichzelf’ een belangrijke drijfveer voor ontwikkeling. Jonge professionals ontwikkelen meesterschap uiteraard door ervaring op te doen in het werk (vlieguren maken), maar ook door het samenwerken met ervaren collega’s van zij de kunst afkijken, door feedback te krijgen op hun werk en door opleidingen te volgen om hun kennis en vaardigheid een stap verder te brengen. In het afrondende gesprek na het traineeship vertelde Rick, trainee bij een netbeheerder: “Als ik zie hoe ik nu m’n werk doe en hoe ik dat 2 jaar geleden deed, dan is dat echt een wereld van verschil. Ik kan nu met vertrouwen mijn werk doen, omdat ik begrijp waar ik mee bezig ben en me kundig voel in mijn rol. Ik ben trots op de groei die ik daarin heb doorgemaakt.” 

Deze drie factoren zijn dus belangrijk om met jonge professionals een stevige en positieve band op te bouwen. Het draagt bij aan ‘zin in werk’. Speciale aandacht verdient hier nog wel het onderscheid tussen plezier in je werk hebben en zingeving in je werk ervaren. Vaak worden werkplezier en zingeving in je werk in hetzelfde kader geplaatst. Alhoewel plezier in het werk een onderdeel is van zingeving in het werk, is het zonde om deze twee gemakshalve samen te voegen. Beide bieden namelijk mogelijkheden om een positieve verbinding met het werk te ervaren, maar op hun eigen manier. Plezier ervaren jonge professionals als ze leuk werk doen, bijvoorbeeld taken die aansluiten bij hun interesse en drijfveren, maar met collega’s ruimte maken voor ontspanning buiten het werk. Zingeving zit in het ervaren van verbinding met anderen, geborgenheid ervaren en in de betekenis die je werk heeft. 

Wat kunnen organisaties doen om een sterkere verbinding met jonge professionals te creëren?

Om bij te dragen aan zingeving in het werk van jonge professionals en daarmee ook een sterkere verbinding te creëren, zijn aandacht en duidelijkheid de sleutelbegrippen. Een goede start met aandacht voor de nieuwkomer en duidelijkheid over de verwachtingen, geschreven (en soms ook ongeschreven) regels draagt bij aan vertrouwen en verbinding. Het effect is dat de medewerker zich gezien en welkom voelt. Duidelijkheid over de purpose, de missie of de bedoeling van de organisatie in het groot en van het werk in het klein helpen om betekenis te ervaren. Geef ook zeker duidelijkheid over de ontwikkel- en groei mogelijkheden, dit helpt de jonge professional zijn koers te kunnen bepalen en werkt motiverend. In het kort is dit wat de organisatie kan doen: 

• Zorgen voor een goede landing  
• Purpose of bedoeling vertalen naar concrete taken  
• Tijd en aandacht voor ze hebben 
• Verwachtingen over het werk expliciet maken
• Verbinding organiseren en helpen een (intern) netwerk opbouwen  
• Helderheid en perspectief bieden op ontwikkeling 
• Ervaringen delen met andere jonge professionals

Wat kunnen jonge professionals doen om meer zin in werk te ervaren?

Uiteraard is verbinding tweerichtingsverkeer. Jonge professionals weten vaak (nog) niet hoe ze op een constructieve manier bij kunnen sturen wanneer hun behoefte aan verbinding of de zin in het werk niet vervuld is. Als zij zich niet gezien en gehoord voelen, kan dat een aanleiding zijn om een andere baan te zoeken. En dat is zonde, want er zijn zeker dingen die je jonge professionals kunnen doen om de verbinding en het gevoel van zingeving te herstellen. De belangrijkste stap is dat ze open zijn over hoe zij het werk en de werkomgeving ervaren, wat zij prettig vinden, wat meewerkt en wat niet. Vaak denken jonge professionals ‘het gaat hier altijd zo’ en onbewust concluderen ze dan dat het geen nut heeft om zaken bespreekbaar te maken. Of ze verwachten dat de organisatie de eerste stap zal zetten om het gesprek te openen en om knelpunten op te lossen. Met die verwachtingen en aannames vergeten jonge professionals soms dat de dingen die niet expliciet uitgesproken zijn ook niet opgepakt kunnen worden. Naast openheid kan de jonge professional ook op een actieve manier onderzoeken wat voor haar/hem de zin is in zijn werk. Door beter zicht te krijgen op hen drijft, de betekenis van hun werk te onderzoeken en hierover met collega’s te spreken en door zelf met hun ontwikkeling aan de slag te gaan. Een samenvatting van de acties die jonge professionals kunnen doen om meer verbinding en zingeving te ervaren. 

• Durven vragen om duidelijkheid, perspectief en purpose 
• Verbinding maken: behoefte uitspreken 
• Benoemen wat goed gaat en beter kan 
• Bereid zijn er samen aan te werken dat het beter wordt 
• Waarden en drijfveren leren kennen: waar geeft je energie, wat zet je in beweging, wat willen ze vooral niet (wat geeft ze een ‘sense of excitement’ en ‘sense of urgency’?) 
• Plezier maken en netwerk opbouwen  
• Samenwerken: Iets doen voor een ander 
• Vakmanschap ontwikkelen 

Conclusie: verbinding is de sleutel naar zingeving in het werk

Om de verbinding tussen organisaties en jonge professionals te vergroten is het nodig dat de factoren die bijdragen aan verbinding van tijd tot tijd onderwerp van gesprek zijn. Daarin helpt het als dat gesprek een nieuwsgierig tweerichtingsverkeer is waarin zaken benoemd en uitgelegd worden. Het vraagt dus contact en vertrouwen om op te halen wat bij beide partijen leeft. Wanneer vanuit de organisatie en vanuit de jonge professional duidelijk wordt wat werkelijk belangrijk is, kan de zin in het werk alleen maar groeien.  

Ben je nieuwsgierig naar onze programma’s en traineeships voor jonge professionals? Neem contact op met Mink Jelle Zijlstra (06 5339 7293, zijlstra@horizontraining.nl), Key accountmanager leren en ontwikkelen, voor persoonlijk advies over onze  maatwerk programma’s.  

Auteur:

Dit artikel is tot stand gekomen met Aukje Menger, op basis van een whitepaper van Aukje heeft Catrien van Dorp een artikel gepubliceerd. Aukje werkte tot 2023 voor Horizon als trainer voor de young professional programma’s. In dit artikel lees je quotes uit gesprekken die Aukje met jonge professionals had over deze onderwerpen.  

Bronnen: 

• Onderzoek Careerwise 2021: “Gedreven door ontwikkeling. Een onderzoek naar de werkbehoeften van millennials & Generatie Z.” YP onderzoek #5, 2021, careerwise.nl. 
• Onderzoek RIVM en GGD 2023: “Deel jongvolwassenen vindt het na coronatijd moeilijk om draad weer op te pakken” artikel van RIVM dat belangrijkste inzichten uit het onderzoek samenvat, 2023. 
• “Werk en Zingeving. Van succes naar betekenis.” Heidi Jansen , Uitgeverij Bries, 2017. 
• “Drive, De verassende waarheid over wat ons echt motiveert.” Daniel Pink, Business Contact, 2016.  
• De gebruikte praktijkvoorbeelden zijn gebaseerd op gesprekken met jonge professionals die in de talentontwikkelprogramma’s van Horizon.