Ook de politicus moet vandaag de dag naar school

FD 5 november 2016 – Vrijwel alle Nederlandse politieke partijen hebben talentenklasjes en interne opleidingen. Scouten, trainen en opleiden: dat moet de partij versterken. En daarbij worden juist ook mbo’ ers geworven.
‘Voor alle beroepen heb je een opleiding nodig, behalve voor politicus.’ Dat constateerde Hans Spekman een paar jaar geleden bij zijn aantreden als partijvoorzitter van de PvdA. Belachelijk eigenlijk, vond hij en daarin stond hij niet alleen. Bij de PvdA is scholing sindsdien een speerpunt. Van iedere partijgenoot die raadslid, wethouder, gedeputeerde of Kamerlid wordt of is, wordt verwacht dat hij op cursus gaat. De sociaaldemocraten hebben een heel scala aan opleidingen.
Regeringspartij PvdA staat daarin bepaald niet alleen. Vrijwel alle landelijk opererende politieke partijen hebben talentenklasjes en interne opleidingen opgezet. Bij D66 is het doel hiervan om de eigen politici nog beter toe te rusten voor hun publieke rol en taak, maar óók om talentvolle partijleden door te ontwikkelen en eventueel klaar te stomen voor een functie in Den Haag.

Talentontwikkeling binnen de politiek

D66 heeft dan ook, net als regeringspartij VVD, commissies ingesteld die politieke en bestuurlijke talenten in de regio scouten. Bij de VVD toetst die ‘permanente scoutingcommissie’ vervolgens de kennis, vaardigheden en ambitie van de veelbelovende leden. Daarna wordt met hen over de mogelijkheden binnen de VVD gesproken. Volgens een woordvoerder variëren de opleidingen van eendaagse trainingen en regionale masterclasses tot scholingsprogramma’s waarbij de talenten gedurende een jaar meerdere keren bij elkaar komen.
‘Veel VVD’ers die zich kandidaat willen stellen voor de Eerste en Tweede Kamer of het Europees Parlement, doorlopen onze kadertraining en de topkadertraining’, meldt hij. De selectiecriteria voor deze laatste opleiding zijn streng. Hier worden volgens de zegsman alleen de beste kandidaten van de kadertraining toegelaten óf talent dat via de permanente scoutingcommissie wordt aangemeld.

Bij beide VVD-trainingen leren deelnemers (meer) over het liberalisme, maar moeten ze ook werken aan presentatie-, onderhandelings- en debattechnieken. De kadertraining kost leden vier zaterdagen en € 220 (of € 140 voor studenten), inclusief koffie, thee en lunch. Zelf stak de VVD vorig jaar nog eens ruim € 250.000 in haar eigen opleidingsinstituut, de Haya van Somerenstichting, want het belang van scouten, trainen en opleiden kán volgens de VVD niet worden overschat.
D66 investeert jaarlijks zo’n € 75.000 in talentontwikkeling en opleiding, mede omdat de partij ‘onderwijs hoog in het vaandel heeft staan’. Ook bij de democraten zijn de trainingen niet altijd gratis, omdat die volgens een woordvoerder bijdragen aan de persoonlijke ontwikkeling van het individu.
Tegelijkertijd zijn volgens hem de tarieven wel zeer gereduceerd, omdat D66 die meestal intern ontwikkelt. Naast het tweejarige talentstimuleringsprogramma ‘Route66’ voor young professionals en het ‘Driebergen’-programma voor door de talentencommissie geselecteerde D66’ers kent de partij ook ‘Summerschools’ voor lokale en regionale politici. Daar worden speciale modules voor raadsleden, gedeputeerden, wethouders en Statenleden aangeboden. Voor die groepen biedt D66 in aanloop naar de verschillende verkiezingen eveneens opleidingstrajecten aan. Korte masterclasses over bijvoorbeeld de Amerikaanse verkiezingen of het sociaalliberalisme staan bovendien voor niet-leden open.

Afspiegeling van maatschappij

De talentenacademie van het CDA maakte het afgelopen jaar naar eigen zeggen een ‘uitprobeerjaar’ door. Het was de christendemocraten opgevallen dat veel politici en ook veel van hun geselecteerde talenten hoogopgeleid zijn. Om de nieuwe lichting veelbelovende leden meer een afspiegeling van de maatschappij te laten zijn, besloot het CDA juist ook te zoeken naar mbo’ers. ‘Dat is best goed verlopen’, zegt hoofd HRM en Ontwikkeling Jeroen van der Kolk van het CDA-partijbureau. ‘Je krijgt in korte tijd op onze talentenacademie veel informatie te verstouwen, dus zeker de mbo’ers hebben begeleiding nodig. Maar dat kunnen we organiseren.’

Voor volgend jaar wil het CDA zelfs een veel breder programma van mentors en coaching opzetten om veel meer politici te kunnen begeleiden. ‘Daaraan is behoefte en veel mensen zitten maar een relatief korte periode van hun leven in de politiek. Het is zwaar en na een tijdje ga je weer wat anders doen. Maar zulke ex-politici zijn vaak wel bereid nieuwe politici op weg te helpen’, meent Van der Kolk.
Behalve de Talentenacademie, waarvoor deelnemers ruim € 800 moeten betalen, heeft het CDA vooral kortere modules voor bijvoorbeeld raadsleden over onder meer gemeentefinanciën, sociale media, functioneringsgesprekken of campagnevoeren. Ook doet de partij aan e-learning op het gebied van bijvoorbeeld het CDA-gedachtegoed. De christendemocraten hopen hun mensen zo op een zo hoog mogelijk niveau bij te spijkeren en kijken tijdens de trainingen uiteraard meteen wie eruit springt en het ver zou kunnen schoppen als politicus. Net als de VVD hebben ook zij een eigen opleidingsinstituut, het Steenkamp-instituut.

Weten wat er leeft

De PvdA ziet haar vele kortere en langere interne opleidingen ook als een manier om haar leden te laten weten waaraan ze beginnen als ze politicus willen worden. ‘Het kan dus ook zijn dat deelnemers denken: dit past niet bij mij’, zegt Spekmans woordvoerder. Sociaaldemocratische politici worden, zeker sinds een paar jaar, geacht ‘agendasettend’ te zijn. Ze moeten niet alleen vanachter hun bureau beleid schrijven, maar ook de straat op gaan en weten wat er leeft in buurten en wijken. Ze moeten worden gedreven door de waarden van de sociaaldemocratie en de ‘natuurlijke bondgenoot’ zijn van bijvoorbeeld schoonmakers die een betere cao willen, freelancers die geen hypotheek krijgen of de thuiszorgmedewerkers die worden ontslagen. De PvdA-talenten krijgen hier les in om zo beter politiek te kunnen bedrijven, aldus de zegsman.
De concurrenten op links, de SP, selecteren hun talentvolle leden al vele jaren op basis van hun lokale activisme. Wie voorop loopt in ‘de strijd voor betere omstandigheden voor mensen’, loopt de kans te worden gevraagd voor de lokale, regionale of landelijke kaderscholing. Volgens SP-scholingsmedewerker Pim Siegers worden daar vooral ‘goede actieve socialisten en echte activisten’ opgeleid, die mensen moeten kunnen inspireren en mobiliseren en die voorop gaan in de brede volksbeweging die de SP wil zijn.
Juist die mensen blijken vaak de beste SP-bestuurders en volksvertegenwoordigers, aldus Siegers. ‘Het gros van de nieuwe kandidatenlijst voor de Tweede Kamer is “afgestudeerd” aan een kaderscholing.’ De SP-opleidingen zijn volgens hem ‘intens’. ‘We vragen een flinke portie opoffering en inzet en dankzij de afdrachtregeling voor onze politici zijn de cursussen gratis. De deelnemers zitten er dan ook om de beweging vooruit te helpen. Met alleen persoonlijke ambitie en zonder ideologische bagage red je het niet. We zijn hier streng op ons zelf én elkaar.’
[linkedin_link]
> Lees het complete artikel
> Lees meer over Talentontwikkeling